Hiperaktivite, günümüzde neredeyse her hareketli çocuğa yapıştırılmaya başlanan bir etiket haline gelmeye başladı. Ancak gerçek DEHB tanısı ince analiz yapılması ve birçok açıdan değerlendirilip konulması gereken bir dürtüsellik sorunudur.
DEHB rahatsızlığını önemsiyor ve teşhisinin sağlıklı konulmasının hayati öneme sahip olduğunu düşünüyorum. Ve birkaç form, ailenin ve öğretmenin taraflı ya da tarafsız cümleleri ile konulamayacak kadar da basit olmadığını söyleyebilirim.
Bunun için sınıfta, evde ders çalışırken, derse katılım sağlarken ve ödev yaparken hareketli olmak isteyen – bedenini, ellerini, kollarını, ayaklarını, bacaklarını kullanmak isteyen çocuklarımızın hemen hiperaktif olarak adlandırılmaması gerektiğinin altını çizerek size madalyonun bir başka tarafını – önemli bir gerçeğimizi anlatacağım bugün. Nedir o? Kinestetik zeka…
Hareket, Bir Bozukluk Mudur?
Neredeyse hepimizin ortak kabul ettiği bir şey vardır: Hareket, sağlıktır! Çocukluk döneminin okul öncesi dönemi ve ilkokulun ilk yıllarına denk gelen yaşlar ise dürtüsellik ile gelişir. Yani her çocuk biraz iç dürtüsellik ile hareket edip, önce kendini tanımayı ve kendi hareketlerini özümsemeye çalışır. Bunun için fazla hareket eden her çocuk hiperaktif diyemeyiz. Başka bir yazımda DEHB detaylarına da değineceğim. Bugünkü konumuz hareket üretmesini sağlayan kinestetik zekadan bahsetmek…
Kinestetik Zeka Nedir?
Bu zeka türü, vücudumuzu ne kadar iyi kullanabildiğimiz ile ilgilidir. Bu zeka türüne sahip olan çocuklar;
- Bir şeyi öğrenmek için illa bedenini hareket ettirmek ve öğrenimi hareket ile desteklemek ister.
- Kendisini ifade ederken dahi ellerini ve kollarını daha çok kullanır.
- Öğrenme araçları içinde dokunabildiği ve fiziksel hareketlerin olduğu yöntemleri tercih eder.
- Rol yaparak olayları tekrar etme, tiyatroda görev üstlenme, koşu gibi ekstra efor isteyen oyunlar içinde bulunma gibi istekleri vardır.
- Denge duyguları gelişmiş olduğu için el-göz koordinasyonu isteyen oyunlarda daha başarılıdır ve ders tekrarı yaparken bile top oynama, sekme, atlama gibi eylemlerden destek alabilir.
- Çevresindeki insanlar ile fiziksel oyunları daha çok oynamayı tercih eder.
- Stres, kaygı gibi olumsuz duygu ve hisler karşısında diğer zeka türlerine sahip olan kişilere karşı daha duyarlı olup, hareketlerinde aşırıya kaçabilir. Yani bir anda ya da belli stres yaşadığı dönemlerde aşırı hareketli olabilir.
- Elinden gelse uzak bile olsa okula, etkinliğe, parka otobüs ya da araba ile değil, yürüyerek gitmeyi dahi isteyebilir.
- Jest ve mimiklerini kullanma konusunda ustadır.
- Günlük konuşma içinde değil, aynı zamanda ciddi bir konu içinde bile düşüncelerini sanatsal şekilde kıvrak cümleler ile anlatabilir.
- Hareketleri ile dikkat çekmeye çalışıyor zannedilse de aslında olan tek şey, karşısındakine bir şey anlatmaktır. Örneğin, okulda öğrendiği bir konuyu anlatırken evde masa başında değil de yürüyerek, tahtada ayakta ders anlatır gibi bir pozisyonda tekrarını yapmak isteyebilir.
Çocuğumuzda Kinestetik Zeka Var Mı Diye Anlamak İçin Hangi Soruları Sorabiliriz?
Arkadaşlarının mimiklerini hemen alıp, rol yapar gibi tekrar etmekte başarılı mı?
Yüzme, koşma, bisiklete binme gibi aktivitelerden zevk alıyor mu?
Oturmak yerine sürekli hareket halinde mi?
Çalışırken veya düşünürken farklı fiziksel faaliyetlere devam etmek mi istiyor?
Konuşurken el-kol hareketleri kullanıyor mu?
Yeni spor türlerine meraklı mı, bu sporları hızlı öğrenip, yorulmadan oynayabiliyor mu?
Uzun süre sabit şekilde yerinde duramıyor mu?
Yeni olan eşyalara dokunmayı seviyor mu?
Başkalarının el-kol hareketlerini taklit ediyor mu?
Bu sorulara verdiğiniz yanıtların yarısından fazlası “Evet” ise çocuğunuzda kinestetik zeka olabilir demektir.
Kinestetik Zekaya Sahip Olan Çocuklar Ne Tür Aktivitelere Yönlendirilebilir?
- Drama oyunlarını bol bol oynayabilir.
- Taklit etmesi istenen tiyatro faaliyetlerine veya oyunlara yönlendirilebilir.
- Hareket gerektiren oyunların içinde yer alabilir.
- Açıklamalarını, ders tekrarlarını, ödevlerini hareket desteği ile yapması istenebilir.
- Geziler düzenlenerek merak dürtüsü desteklenebilir.
- Deneyler ile öğrenme süreci kolaylaştırılabilir.
- İnşaat, tamir gibi faaliyetlerde yer alabilir.
- Top, ip gibi sporu anımsatan araçlar ile gelişimi desteklenebilir.
- Bozup yeniden inşa edebileceği ve yapabileceği oyunlara yönlendirilebilir.
- Hareket etme olanağı verecek mekanlarda zaman geçirmesi desteklenebilir.
Hangi Meslek Dalları Kinestetik Zekaya Daha Çok Meyillidir?
Sporcular, spor koçları, mimarlar, heykeltıraşlar, aktörler, operatör alanda uzman olan doktorlar, diş hekimleri, dansçılar, fizyoterapistler kinestetik zekası daha güçlü olan kişilerden çıktığı zaman bu alanlarda daha çok başarıya imza atabilmektedir.
Bu özellikler ile görebildiğimiz gibi bedenini daha çok kullanmayı tercih eden ve ancak bu yollarla daha iyi öğrenebilen çocuklarımızı desteklemeye ihtiyacımız var, daha derin bir analiz bile yapmadan hiperaktif diye işaretlemeye değil…
